Γαλαξίδι - Αποκριές
Αποκριές στο Γαλαξίδι
Η εβδομάδα της Αποκριάς στο Γαλαξείδι έχει ιδιαίτερη σημασία, ειδικά την καθαρά Δευτέρα όπου λαμβάνει χώρα το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος. Το έθιμο είναι σχετικά απλό. Οι κάτοικοι μαζεύονται στο λιμάνι το μεσημέρι της Δευτέρας και εφοδιασμένοι με σακούλες αλευριού και μπογιάς. Στη συνέχεια επιδίδονται σε «επικές» μάχες, οι οποίες κρατάνε για ώρες. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην εποχή του Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν τα πρόσωπα τους. Την σημερινή του μορφή την έλαβε την εποχή της ιστιοφόρου Ναυτιλίας, δηλαδή από το 1840 και μετά, οπότε η γιορτή αυτή πήρε μεγάλες διαστάσεις αφού ήταν η τελευταία και αποχαιρετιστήρια πριν από την αναχώρηση των ναυτικών.
« … Ήταν Αποκριές. Γενική ευθυμία επικρατούσε στην πόλη. Ένα ηλιόλουστο διάλειμμα μιας συννεφιασμένης ημέρας. Οι Έλληνες φαίνονται αποφασισμένοι να χαρούν αυτή τη διασκέδαση, που ακόμα και οι αποχαυνωμένοι τύραννοί τους δεν μπορούν να εμποδίσουν. Πολλοί φορούσαν μάσκα και άλλοι είχαν μουτζουρώσει τα πρόσωπά τους. Χοροπηδούσαν, ξεφώνιζαν, τραγουδούσαν. Τελικά στήθηκε χορός, ένας κύκλος για τους άντρες, ένας για τις γυναίκες. Στην αρχή οι χορευτικές κινήσεις γίνονταν με περπατητό ρυθμό, ύστερα η μουσική ζωήρεψε, έγινε πιο γρήγορη και έφθασε σε ένα κινητικό παραλήρημα. Οι εξαντλημένοι χορευτές αποσύρονταν και έμπαιναν άλλοι».
… Γράφει ο Άγγλος περιηγητής Dodwell που επισκέφτηκε το 1801 (ή 1805) το Γαλαξίδι τις μέρες της Αποκριάς. Απ’ τις αφηγήσεις του γνωρίζουμε ότι η προέλευση του εθίμου είναι πολύ παλαιότερη απ’ την εποχή των καραβιών (1840 και μετά).
« … Στην εποχή των καραβιών, την Καθαρή Δευτέρα οι Γαλαξιδιώτες έτρωγαν και έπιναν σε συντροφιές ή στα σπίτια τους ή με καλό καιρό σε κήπους και στις γύρω εξοχές. Και «εν ευθυμία τελούντες» πήγαιναν όλοι στην «αγορά» όπως έλεγαν τότε την προκυμαία. Οι άνδρες φορούσαν παλιά, άχρηστα ρούχα και καπέλα. Απ’ τους ώμους τους, σταυρωτά, κρεμούσαν δυο μεγάλες πάνινες σακούλες. Η μία είχε αλεύρι και η άλλη χαρτοπόλεμο. Στη μέση τους και στο μπροστινό μέρος κρεμούσαν μπουκάλια γεμάτα με λουλάκι ρευστό ή με βερνίκι παπουτσιών. Όλα τα καφενεία είχαν εγχώρια όργανα. Τις μέρες της αποκριάς ενισχύονταν από τσιγγάνους με το τούμπανο και την καραμούζα…»
«…Σχετική προφορική παράδοση υποστηρίζει, ότι οι Γαλαξιδιώτες θαλασσοπόροι είδαν σε πόλη της Σικελίας παρόμοιες ομαδικές λαϊκές γιορτές, με ιδιόμορφες εκδηλώσεις κατά τις οποίες οι διασκεδάζοντες είχαν χρωματίσει τα πρόσωπά τους, όπως οι παλιάτσοι των ιπποδρομιών, τους εντυπωσίασαν και τις μεταφύτευσαν στο Γαλαξίδι. Και για να μιμηθούν τους γλεντοκόπους της Σικελίας, χρησιμοποίησαν λευκό άλευρο μαζί με το λουλάκι και το βερνίκι. Η επιτυχία ήταν τόση ώστε από τότε είχε καθιερωθεί ως ανεξάλειπτο έθιμο το διαβόητο αλευρομουτζούρωμα της Καθαρής Δευτέρας, μοναδικό σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, στο οποίο υπάκουαν με θρησκευτική πίστη και το τηρούσαν με ευλάβεια όλοι οι άρρενες Γαλαξιδιώτες κάθε ηλικίας και τάξεως…»
(Αποσπάσματα από το βιβλίου του Ευθυμίου Γουργουρή «Το Γαλαξίδι στον καιρό των Καραβιών»).
Στις μέρες μας οι εβδομάδες της Αποκριάς για το Γαλαξίδι αποκτούν ιδιαίτερη εορταστική και ψυχαγωγική ζωντάνια. Με το άνοιγμα του Τριωδίου αρχίζει μια σειρά εκδηλώσεων με φωτιές στις πλατείες, χορούς και αυτοσχέδια μασκαρέματα. Ένα πρόγραμμα που έχει σαν αποκορύφωμα το Αλευρομουτζούρωμα της Καθαρής Δευτέρας, το πανάρχαιο και μοναδικό στην Ελλάδα έθιμο, που τηρούν κάθε χρόνο οι Γαλαξιδιώτες με θρησκευτική ευλάβεια. Με πίπιζες και νταούλια και ομάδες κουδουνοφόρων, μουτζουρωμένοι κάθε ηλικίας κατακλύζουν την παραλία σ’ ένα φαντασμαγορικό παζλ ανθρώπων και χρωμάτων κι ένα διονυσιακό ξεφάντωμα που όμοιό του δεν υπάρχει σε κανένα μέρος του κόσμου.
Απόκριες στο Γαλαξίδι σημαίνει ατέλειωτο γλέντι κι ανεπανάληπτες στιγμές χαράς και κεφιού. Ελάτε να απολαύσετε κι εσείς μαζί μας αυτές τις μοναδικές μέρες. Επισκεφθείτε τη ναυτική και πανέμορφη πόλη του Γαλαξιδιού και τολμήστε να ζήσετε μια εμπειρία έξω απ’ τα συνηθισμένα που θα σας μείνει αξέχαστη. Προσθέστε στις αποσκευές σας ό,τι παλιό ρούχο έχετε, γίνετε κι εσείς «πολεμιστές» αυτής της «μάχης» και χαρείτε μια εμπειρία που δεν μπορεί με λόγια να περιγραφεί.
Πηγή κειμένου: Δήμος Γαλαξιδίου