GALAXIDI - ΓΑΛΑΞΙΔΙ
Πολιτισμός Γαλαξιδίου
Η ονομασία Γαλαξίδι πρωτοεμφανίστηκε στο χρονικό διάστημα μεταξύ 6ου και 9ου αιώνα μ.Χ. Υπάρχουν πολλές εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος. Ο περιηγητής Dodwell πίστευε οτι η ονομασία προερχόταν απο τις λέξεις γάλα και οξώδης (ξίδι) γιατί έτσι συγγενεύει προς το φυτό γαλατσίδα, το οποίο αφθονεί στο Γαλαξίδι. Η κυρίαρχη άποψη είναι οτι το τοπωνύμιο προέρχεται απο την οικογένεια Γαλαξίδη που είχε εκτάσεις στην περιοχή. Εικάζεται μάλιστα οτι ο Γαλαξείδης ήταν ο Βυζαντινός τοπάρχης του μικρού αυτού θέματος και αυτός που ανακατασκεύασε την ερειπωμένη πόλη. Σχετικά με την προέλευση του ονόματος υπάρχει και ένας μύθος για μια γοργόνα, ονόματει Γάλαξα.
Κατά την αρχαιότητα
Κατα την περίοδο της αρχαιότητας, η περιοχή του Γαλαξιδίου κατοικήθηκε απο τους Οζολούς ή Εσπέριους Λοκρούς τον 8ο αιώνα π.Χ. Στην συγκεκριμένη θέση υπήρχε η αρχαία πόλη Χάλαιον ή Χάλειον. Το Χάλαιον ήταν μια απο τις σημαντικότερες πόλεις αφού εκει υπήρχε το ιερό του Απόλλωνα. Οι κάτοικοι του ασχολιόντουσαν κυρίως με την ναυτιλία και συνεπώς με το εμπόριο. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρεί μυκηναϊκό χωριό στην ευρύτερη εποχή καθώς και διάφορες επιγραφές. Είναι χαρακτηριστικό οτι τα ερείπια των τειχών υπάρχουν ακόμα.
Αξίζει να σημειωθεί οτι μέχρι πρόσφατα οι μελετητές πίστευαν οτι το Γαλαξίδι ήταν συνέχεια της Οιάνθης ή Οιάνθειας. Αυτή βέβαια η άποψη σήμερα δεν θεωρείται αποδεκτή αφού ο Παυσανίας αναφέρει οτι η Οιάνθη βρισκόταν στην περιοχή της Ναυπάκτου. Επίσης και ο Πολύβιος την συγκαταλέγει ανάμεσα στις πόλεις της Αιτωλίας.
Στο Βρετανικό μουσείο υπάρχουν δύο χάκλινες επιγραφές [2] του 5ου αιώνα π.Χ. όπου αναγράφεται η συνθήκη μεταξύ Οιάνθειας και Χαλείου. Επίσης στο ίδιο μουσείο φιλοξενούνται άλλα 97 χάλκινα ευρήματα.
Πνευματική Ανάπτυξη
Εκπαίδευση
Με την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Ελληνικούς Έθνους οι Γαλαξειδιώτες ανέλαβαν τα έξοδα για την κατασκευή σχολικού κτιρίου. Το σχολείο άρχισε να λειτουργεί την περίοδο 1830-1831. Στη συνέχεια το ενιαίο σχολείο χωρίστηκε σε αρρένων και κορασίδων. Το 1880 με πρωτοβουλία του δημάρχου Λουκέρη κατασκευάστηκε το παρθεναγωγείο. Το 1850, περίπου, ιδρύθηκε στο Γαλαξείδι «Ελληνικόν σχολαρχείον», το οποίο προσέφερε καλύτερης ποιότητας εκπαίδευση. Μέχρι τότε οι κάτοικοι αναγκάζονταν να στέλνουν τα παιδιά τους στην Άμφισσα. Τελικά αυτού του είδους τα σχολεία καταργήθηκαν το 1929. Σήμερα λειτουργεί κανονικά δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο.
Ιδιαίτερη προσοχή έδωσαν οι Γαλαξειδιώτες στις ναυτικές σπουδές αφου ήταν και η κυρίως ασχολία τους. Έτσι με διάταγμα της κυβέρνησης το 1867 ιδρύθηκε ναυτικό σχολείο στην πόλη του Γαλαξειδίου καθώς και στην Ύδρα, Σπέτζα, Σύρο και στο Αργοστόλι. Πρώτος καθηγητής ήταν ο Ευθύμιος Καβάσιλας, στου οποίου το σπίτι στεγαζόταν η ναυτική σχολή. Στη συνέχεια η σχολή απέκτησε ιδιόκτητο κτίριο. Το 1885 έπαψε να λειτουργεί η σχολή. Το 1963 με διάταγμα ιδρύθηκε ναυτικό λύκειο το οποίο μετατράπηκε σε Γενικό Λύκειο το 1980 και ύστερα απο απαιτήσεις των κατοίκων. Επίσης μεχρι το 1990 λειτουργούσε η «Ανωτέρα δημόσια σχολή εμπορικού ναυτικού Γαλαξειδίου-Πλοιάρχων», η οποία όμως συγχωνεύτηκε με αυτήν της Πρέβεζας,
Γραπτός τύπος
Η πρώτη εφημερίδα που εκδόθηκε στο Γαλαξείδι ήταν χειρόγραφη και επονομάστηκε ψευτοεφημερίδα λόγω των υπερβολών της. Εκδόθηκε το 1821 για να εμψυχώσει τους αγωνιστές της Στερεάς Ελλάδας και γι’αυτό δεν συνεχίστηκε η έκδοση της. Πολύ αργότερα, το 1925 έγινε μια προσπάθεια απο φοιτητές για την έκδοση φιλολογικού περιοδικού με το όνομα “Φοιτητική συντροφία”, η οποία εκδόθηκε μόνο τους μήνες του καλοκαιριού της περιόδου 1925-1926. Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια πραγματοποιήθηκε απο τον Γαλαξιδιώτη δικηγόρο Ιωάννη Μητρόπουλο, κάτοικο Πειραιά, το 1929 με την εφημερίδα «η Γαλαξειδιώτικη». Ήταν μηνιαία και ασχολείτο με τοπικά ζητήματα της περιοχής του Γαλαξειδίου αλλά κυκλοφορούσε κυρίως στον Πειραιά. Η έκδοση της διακόπηκε το 1933. Την ίδια εποχή, συγκεκριμένα την 1η Νοεμβρίου του 1930, κυκλοφόρησε μια δεκαπενθήμερη εφημερίδα, η οποία στη συνέχεια έγινε μηνιαία. Λεγόταν «Οιάνθη» και καταπιανόταν με τοπικά προβλήματα καθώς και με λογοτεχνικές αναζητήσεις. Η σημαντικότερη εφημερίδα, η οποία επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας, είναι «το Γαλαξείδι». Υπεύθυνοι για την έκδοσή της είναι τα μέλη του συλλόγου των Γαλαξειδιωτών του Πειραιά. Η συγκεκριμένη εφημερίδα κυκλοφορεί κάθε μήνα ακατάπαυστα απο το 1947. Επίσης κατα καιρούς είχαν εκδοθεί και άλλες εφημερίδες όπως «ο Γαλαξειδιώτης», «Τα Γαλαξειδιώτικα», ο «Γαλαξειδιώτικος τύπος» και το «Γαλαξειδιώτικο Βήμα».
Πηγή κειμένου: Δήμος Γαλαξιδίου